Dzemat Braunau
28 Oktobar 2012 12:02 ( 28 Oktobar 2012 12:04)
Najrazornijim zemljotresom smatra se potres koji je 1556. godine u Kini odnio oko 830 hiljada života
SARAJEVO
Bedrudin Brljavac
Posljednjih nekoliko godina širom svijeta desilo se nekoliko razornih zemljotresa koji su odnijeli veliki broj ljudskih žrtava i pričinili ogromnu materijalnu štetu.
Ovo je bio povod da agencija Anadolija istraži hronologiju zemljotresa u historiji čovječanstva.
Najjači poznati zemljotres u historiji čovječanstva zabilježen je u Čileu 22. maja 1960. godine jačine 9,5 stepeni po Richterovoj ljestvici. Zemljotres se osjetio u cijeloj Južnoj Americi, a prouzrokovao je i niz cunamija koji su pogodili Havaje, Japan, Filipine, SAD te Australiju i Novi Zeland. Prema nekim procjenama, ukupna materijalna šteta iznosila je između 400 i 800 miliona američkih dolara.
Zemljotres jačine 9,3 stepena po Richteru pogodio je 26. decembra 2004. godine Sjevernu Sumatru. Ovaj zemljotres će ostati zapamćen kao potres koji je izazvao cunami koji je pogodio obalu Indijskog okeana, prilikom čega je stradalo skoro 230 hiljada ljudi.
Snažni zemljotresi su također zabilježeni i na Aljaski u SAD-u 28. marta 1964. godine, jačine 9,2 stepeni po Richteru, istočnoj obali Honshua u Japanu 11. marta 2011. godine, jačine 9,0, kao i u Kamchatki u Rusiji četvrtog novembra 1952. godine, jačine 9,0 stepeni po Richterovoj skali.
Među najrazornije zemljotrese u historiji čovječanstva spadaju zemljotres u Mauli u Čileu koji se desio 27. februara 2010. godine, jačine 8,8 stepeni, Ekvadoru 31. januara 1906., jačine 8,8, na Rat Islandsu u Aljaskoj 4. februara 1965., jačine 8,7, Sjevernoj Sumatri u Indoneziji 28. marta 2005., jačine 8,6, Assamu na Tibetu 15. avgusta 1950., jačine 8,6 stepeni kao i zemljotres u sjevernoj Sumatri 11. aprila 2012.
Razorni zemljotresi su registrovani na Andrean Islandsu u Aljaski 9. marta 1957. godine, jačine 8,6 stepeni, južnoj Sumatri u Indoneziji 12. septembra 2007., jačine 8,5 stepeni, Bandi u Indoneziji 1. februara 1938., jačine 8,5 stepeni, u Kamchatki u Rusiji 3. februara 1923., jačine 8,5 stepeni, i Čileu 11. novembra 1922. godine, jačine 8,5 stepeni po Richteru.
Prema nepotvrđenim naučnim tvrdnjama, najstrašniji potres koji je pogodio svijet desio se 23. januara 1556. godine u kineskoj pokrajini Shaanxi i odnio je 830 hiljada ljudskih života.
Jedan od najsnažnijih potresa u Evropi desio se 1. novembra 1775. godine kada je u manje od šest minuta portugalski grad Lisabon gotovo u potpunosti porušen, dok je u tom zemljotresu život izgubilo između 70 i 100 hiljada ljudi.
Grad je također pogodio cunami, a vatra koja je gorjela narednih pet dana u potpunosti je uništila ono što je zemljotresom bilo pošteđeno. Iako su posljedice za grad i ljude bile vrlo pogubne, korist od ovog razornog potresa dobila je siezmologija, jer se upravo nako toga pojačalo proučavanje podrhtavanja tla.
Prema raspoloživim podacima na području Bosne i Hercegovine, u prošlosti se dogodilo više razornih zemljotresa iz lokalnih žarišnih zona magnitude oko 5.0stepeni.
Najjači zemljotres ikada zabilježen u BiH desio se u Banjoj Luci, 1969. godine, a izmjerena jačina ovog zemljotrea bila je 6,6 Richtera. U navedenom zemljotresu, 15 osoba je izgubilo život, hiljadu ljudi su bili teže i lakše ozlijeđeni. Materijalna šteta je bila ogromna. Potpuno je uništeno 86 hiljada stanova.
U posljednjih 104 godine u BiH je zabilježeno 1084 zemljotresa jačih od tri stepena Richterove skale. Seizmografi tvrde da se u sljedećih 50 godina na području BiH mogu očekivati zemljotresi maksimalnog intenziteta do sedam stepeni Mercallijeve skale, s mogućim oštećenjima stambenih objekata.
Najsnažniji zemljotres u regionu Balkana zabilježen je u 15. aprila 1979. godine u širem području Crnogorskog primorja jačine 7,0 po Richteru, u kojem je poginulo 168 osoba.
Na teritoriju bivše Jugoslavije najčešći i najjači zemljotresi desili su se u predjelima Dinare, donjeg toka Neretve, Boke Kotorske, Dubrovnika, Podrinja, Šumadije, Banja Luke i Skoplja.
(Anadolija)
